Εξετάσεις για τα Πρότυπα Σχολεία: Ύλη, προετοιμασία, ημερομηνίες, θέματα. Μία ψύχραιμη προσέγγιση.

Τη χρονιά της πανδημίας του κορονοϊού και μάλιστα στα τέλη του Μάη του 2020, έναν μήνα δηλ. πριν από τις καθιερωμένες εξετάσεις για την εισαγωγή στα Πρότυπα Σχολεία, το Υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε ότι θα άλλαζε άμεσα η διαδικασία της εξέτασης, το «φορμάτ», με την κατάργηση των θεμάτων «ανοικτού» τύπου, δηλ. της παραγωγής λόγου στη Γλώσσα και του κλασσικού προβλήματος ανάπτυξης στα Μαθηματικά και την διαμόρφωσή της έτσι, ώστε να αποτελείται από πενήντα ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής. Δεν ήσαν λίγοι εκείνοι που χάρηκαν και χαίρονται ακόμη για την αλλαγή αυτή… ουσιαστικά χαίρονται γιατί τα παιδιά δεν θα γράψουν έκθεση, η οποία ενδεχομένως να είναι το «αδύνατο» σημείο τους… οι πιο «ψαγμένοι» κατάλαβαν αμέσως ότι η πολλαπλή επιλογή είναι «πρόβλημα» και πλέον οι εξετάσεις καθίστανται πιο απαιτητικές…

Το Μάρτη του 2022 με νέα ανακοίνωση, το Υπουργείο άλλαξε το χρόνο εξέτασης για τα Πρότυπα Σχολεία από τέλος του Ιούνη που ήταν μέχρι τότε, στην πρώτη εβδομάδα του Μάη, δηλ. σαράντα ημέρες νωρίτερα…!

Εφέτος, οι εξετάσεις έλαβαν χώρα την 29η Απριλίου και μάλιστα με νέα απόφαση του Υπουργείου, οι υποψήφιοι είχαν τη δυνατότητα να επιλέξουν και 2ο Σχολείο εισαγωγής σε περίπτωση που η βαθμολογία τους δεν επαρκούσε για την 1η τους επιλογή.

Αυτό ήταν σε γενικές γραμμές το πλαίσιο των αλλαγών στη δομή των εξετάσεων. Για να δούμε όμως πίσω από τις λέξεις…

Πέρυσι και φέτος, οι εξετάσεις πραγματοποιήθηκαν το Σάββατο μετά του Θωμά, δηλ. το Σάββατο της εβδομάδας μετά τις διακοπές του Πάσχα. Με κάθε επιφύλαξη, καταλαβαίνουμε ότι το Πάσχα είναι αυτό που καθορίζει την ημερομηνία των εξετάσεων. Γιατί; Προφανώς γιατί οι μαθητές θα είναι πιο ξεκούραστοι, θα πει κάποιος ή γιατί λόγω των διακοπών του Πάσχα θα έχουν λιγότερο άγχος, θα πει κάποιος άλλος ή γιατί θα εκμεταλλευτούν τις διακοπές του Πάσχα και θα διαβάσουν, θα πει κάποιος τρίτος.

Θα διαβάσουν… μάλιστα… τι θα διαβάσουν όμως;

Από τα φετινά θέματα των εξετάσεων καταρρίφθηκαν πολλοί μύθοι και αποκαθηλώθηκαν πολλοί «Μεσσίες»… Το ύφος, η πολυπλοκότητα των δεδομένων και η διατύπωση των ερωτημάτων με σκοπό να καλυφθεί το τεράστιο εύρος των μαθηματικών και γλωσσικών φαινομένων, διαμόρφωσαν και θα διαμορφώνουν ένα ολοένα και πιο υψηλό επίπεδο διαγωνισμού – ανταγωνισμού. Όλες οι απαιτούμενες έννοιες εισάγονται μεν στις τάξεις του Δημοτικού, αλλά η ανάλυση και εμβάθυνσή τους ακολουθεί στις τάξεις του Γυμνασίου. Η φύση της εξέτασης είναι τέτοια που εμπεριέχει αυτήν την οπτική και απαιτεί πολύ βαθιά γνώση της ύλης. Αυτό, λοιπόν, είναι κάτι που πρέπει να λάβουν υπόψη οι μικροί μαθητές και οι γονείς τους.

Ο περιορισμένος χρόνος των 150 λεπτών μίας ενιαίας δοκιμασίας για Μαθηματικά και Γλώσσα αυξάνει τη δυσκολία. Σε αυτή τη διάρκεια, οι μαθητές καλούνται αφενός να διαβάσουν προσεκτικά δύο διαφορετικά κείμενα, να απαντήσουν σε 25 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, οι οποίες εστιάζουν στην κατανόηση των κειμένων, σε Γραμματική, Συντακτικό και λεξιλογικά φαινόμενα (παράγωγες λέξεις, συνώνυμα – αντώνυμα κ.ο.κ), αφετέρου να απαντήσουν 25 ερωτήσεις κλιμακούμενης δυσκολίας και στα μαθηματικά. Η πολλαπλή επιλογή δεν είναι «εύκολη», όπως μπορεί να φαντάζεται η πλειοψηφία γονέων και υποψηφίων. Αντίθετα, είναι «παγίδα». Τα περισσότερα παιδιά μετά την εξέταση είναι χαρούμενα γιατί έχουν απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις. Και έχουν απαντήσει γιατί έχουν απάντηση… είναι όμως η σωστή απάντηση; Η´ έπαιξαν τζόκερ…;

Το κερασάκι στην τούρτα; τα παιδιά περνούν σε ειδικό απαντητικό φύλλο τις απαντήσεις τους για καθεμία από τις 50 ερωτήσεις, μην έχοντας το δικαίωμα του λάθους κι αυτό καθώς το απαντητικό φύλλο είναι μοναδικό για τον κάθε υποψήφιο και δεν υπάρχει δυνατότητα αντικατάστασής του. Επομένως κάθε απροσεξία κοστίζει… έστω και μία… όλη η εξέταση είναι «παγιδευμένη» και ο υποψήφιος πρέπει να είναι δουλεμένος και υποψιασμένος! Διαφορετικά δεν έχει καμία τύχη!

Για να αποφύγουμε τις Συμπληγάδες και τα ναρκοπέδια, απαιτείται χάραξη στρατηγικής και συνεπώς δημιουργία τακτικής, προκειμένου να ανταπεξέλθει ο κάθε υποψήφιος στα στάδια της διαδικασίας.

Αυτό πολύ απλά σημαίνει:

• ότι η διδασκαλία της ύλης πρέπει να έχει ολοκληρωθεί νωρίς στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς, ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος για συστηματική επανάληψη
• τα θέματα κάθε χρονιά θα επιβεβαιώνουν ότι ένας υποψήφιος πρέπει να είναι άρτια προετοιμασμένος
• οι υψηλές μαθησιακές και τεχνικές απαιτήσεις των εξετάσεων προϋποθέτουν συστηματική προετοιμασία από καθηγητές που ασχολούνται ειδικά με το ύφος των συγκεκριμένων εξετάσεων (και όχι και με τα Πρότυπα…!)